Το άγχος είναι ένα συναίσθημα που όλοι μας έχουμε βιώσει σε κάποιο σημείο της ζωής μας. Σε ορισμένες φάσεις, μπορεί να γίνει έντονο και να μας κατακλύσει, επηρεάζοντας την καθημερινότητά μας. Πότε όμως, ξεπερνά τα φυσιολογικά όρια και γίνεται παθολογικό;

Τι είναι το άγχος και γιατί εμφανίζεται
Η λέξη άγχος προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό ρήμα ἄγχω, που σημαίνει σφίγγω ή πνίγω. Πρόκειται για ένα ασαφές συναίσθημα, που εκδηλώνεται με ανησυχία, ένταση, εκνευρισμό ή φόβο. Το άγχος αποτελεί έναν φυσιολογικό προσαρμοστικό μηχανισμό του ανθρώπου, καθώς τον βοηθά να ανταποκριθεί σε εξωτερικές ή εσωτερικές πιέσεις και αλλαγές.

Η ταχυκαρδία, η εφίδρωση, η κεφαλαλγία και η δυσφορία είναι μερικά από τα συχνότερα σωματικά συμπτώματα του άγχους.

Φυσιολογικό ή παθολογικό άγχος;
Το παθολογικό άγχος εμφανίζεται όταν η ένταση και η διάρκεια των αντιδράσεων του ατόμου είναι δυσανάλογες σε σχέση με το ερέθισμα που τις προκαλεί. Το άτομο ερμηνεύει καταστάσεις ως επικίνδυνες ή απειλητικές, ακόμη κι όταν δεν είναι, και έτσι συντηρείται ένας φαύλος κύκλος:
- Αρνητικές σκέψεις
- Έντονα σωματικά συμπτώματα
- Αποφυγή καταστάσεων

Αυτός ο κύκλος μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική μείωση της λειτουργικότητας, όπως δυσκολία στη δουλειά, στις κοινωνικές σχέσεις ή ακόμα και στην απλή έξοδο από το σπίτι.

Αγχώδεις διαταραχές: Μορφές και συμπτώματα
Σε κλινικό επίπεδο, το παθολογικό άγχος συνδέεται με τις αγχώδεις διαταραχές, οι οποίες είναι από τις πιο συχνές ψυχικές διαταραχές στον γενικό πληθυσμό. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται:
- Διαταραχή πανικού
- Γενικευμένη αγχώδης διαταραχή
- Κοινωνική φοβία
- Αγοραφοβία
- Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (ΙΨΔ)
- Ειδικές φοβίες (όπως κλειστοφοβία, υψοφοβία, φόβος για πτήσεις, για το σκοτάδι, για έντομα ή για αίμα)
Τα συμπτώματα μπορεί να είναι σωματικά, συναισθηματικά ή συμπεριφορικά και συχνά προκαλούν έντονη δυσφορία.

Πότε να ζητήσω βοήθεια;
Εάν το άγχος:
- διαρκεί για μεγάλο χρονικό διάστημα,
- δυσκολεύει την καθημερινή λειτουργία,
- επηρεάζει τις σχέσεις και την εργασία,
- συνοδεύεται από κρίσεις πανικού ή αποφυγή καταστάσεων,
τότε είναι σημαντικό να αναζητηθεί υποστήριξη από έναν ειδικό ψυχικής υγείας.

Η αντιμετώπιση του παθολογικού άγχους
Οι αγχώδεις διαταραχές είναι αντιμετωπίσιμες. Η θεραπεία περιλαμβάνει:
- Ψυχοθεραπεία (όπως η Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία – CBT)
- Φαρμακευτική αγωγή, όταν κρίνεται απαραίτητο
- Συνδυασμό και των δύο σε ορισμένες περιπτώσεις

Η ψυχοθεραπεία προσφέρει ένα ασφαλές και υποστηρικτικό πλαίσιο για να κατανοήσει το άτομο τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις συμπεριφορές του και να αναπτύξει πιο λειτουργικούς τρόπους διαχείρισης του άγχους.

Δεν χρειάζεται να το αντιμετωπίζετε μόνοι σας
Αν νιώθετε πως το άγχος έχει αρχίσει να περιορίζει τη ζωή σας, μην το αγνοείτε. Η έγκαιρη παρέμβαση μπορεί να φέρει ουσιαστική ανακούφιση και αλλαγή.

Επικοινωνήστε με έναν ψυχολόγο για να μιλήσετε για ό,τι σας απασχολεί και να ανακτήσετε την ισορροπία στην καθημερινότητά σας.